Vua Tri Ralpachen (Tiếng Tây Tạng:ཁྲི་ རལ་ པ་ ཅན་, Phương ngữ: Khri ral pa ca ) còn được gọi là Tritsuk Detsen. Ông là một trong 3 vị vua tôn giáo của tổ tiên Tây Tạng và là một trong những cháu trai của Vua Trisong Detsen. Ông cai trị Tây Tạng từ năm 815 đến năm 838, sau khi ông bị ám sát.
Trisong Detsen có ba con trai – con lớn nhất là Mune Tsepo, Murup Tsepo, và Mutik Tsepo. Cả ba đều truyền bá giáo lý Phật giáo ở Tây Tạng. Tri Ralpachen là một trong năm người con trai của Mutik Tsepo và được cho là hóa thân của Vajrapani. Ông cực kỳ tôn sùng những lời dạy của Đức Phật và nổi tiếng là người đã xây dựng 1 nghìn ngôi chùa.
Ông đã mời nhiều học giả từ Ấn Độ, như Surendrabodhi, Shilendrabodhi, Danashila. Và đối với họ và những bậc thầy uyên bác từ Tây Tạng như Ratnarakshita và Dharmadashila, cũng như lotawas Jñanasena, v.v.,
Khi các giáo lý được dịch vào thời tổ tiên của tôi, các học giả đã sử dụng nhiều thuật ngữ không được biết đến trong ngôn ngữ Tây Tạng. Thay đổi những điều mâu thuẫn với giáo lý hoặc các quy tắc ngữ pháp và những điều khó hiểu tốt hơn bằng cách sử dụng các thuật ngữ quen thuộc của tiếng Tây Tạng thông tục. Theo cách này, hãy sửa lại các bản dịch của các văn bản Đại thừa và Tiểu thừa.
Vua Tri Ralpachen
Theo đó, họ sửa đổi các bản dịch, chẳng hạn như bản dịch của Bát nhã ba la mật. Tuy nhiên, vì ý nghĩa của các tantra bên trong không thể được hiểu bởi những người bình thường nên họ đã không sửa đổi chúng.
Vai trò của vua Tri Ralpachen khá quan trọng khi ông đã đưa ra các bản dịch Phật giáo từ tiếng Phạn sang tiếng Tây Tạng. Rõ ràng, bạn không thể phát triển Phật giáo đúng cách nếu không thật sự hiểu được nó. Tuy vậy, giả thuyết đưa ra rằng nhiều biến cố lịch sử trong thời ông trị vì và việc ông bị giết bởi Lang Darma. Nên ông không quá nổi bật hay có quá nhiều câu chuyện; dù chính ông là 1 trong ba vị vua định hình Phật giáo Tây Tạng ban đầu.
Việc giết Ralpachen bởi anh trai Lang Darma vào năm 838 đã chấm dứt sự bảo trợ của hoàng gia đối với Phật giáo Tây Tạng, vốn đã bắt đầu khoảng 80 năm trước đó vào khoảng năm 755. Sau đó, Lang darma tiến hành gần như tiêu diệt Phật giáo ở Tây Tạng, cùng với 13 tu viện Phật giáo và các tu viện xuất gia của họ, được xây dựng dưới thời trị vì của Trisong Detsen.
Tìm hiểu về vị vua ảnh hưởng nhất trong lịch sử Phật giáo Tây Tạng: Vua Songtsen Gampo.